Wat Wappert daar in Wappertal?

Zondag mogen Antwerpenaren hun stem uitbrengen in het referendum over de Lange Wapper. Wie als goede burger zijn plicht wil doen, zal zich ongetwijfeld al eens in de haren hebben gekrabd. Het Oosterweeldossier is enorm complex en er wordt zoveel over gecommuniceerd, dat een kat er zijn jongen niet meer in terugvindt. Wat moet een mens nu precies antwoorden op de vraag die op de oproepbrief staat:

“Moet de stad Antwerpen een gunstig advies geven voor de stedenbouwkundige vergunning van de Oosterweelverbinding op het huidige tracé tussen Zwijndrecht/Linkeroever en Merksem/Deurne? Ja of neen?”

Zijn alle Antwerpenaren plotseling stedenbouwkundigen geworden? Hebben Sinjoren plotseling verstand van ruimtelijke ordening? Kunnen ze de milieu-impakt van zo’n gigantische bouwwerf becijferen, om nog maar te zwijgen van het volledige kostenplaatje. Kunnen ze berekenen of het voorgestelde BAM-tracé met Lange Wapperbrug het fileleed over enkele jaren ook daadwerkelijk zal oplossen? En zo zijn er nog wel tientallen en tientallen andere vragen te bedenken.

De stemming is niet verplicht, vermeldt de oproepbrief. In tegenstelling tot de verkiezingen. Dat zullen vele Antwerpenaren vermoedelijk toejuichen. Toch een bedenking: dienen verplichte verkiezingen niet om volksvertegenwoordigers af te vaardigen, met andere woorden mannen en vrouwen die door de kiezers naar de gemeenteraden en de parlementen worden gestuurd om in dossiers, die alle burgers aanbelangen, beslissingen te nemen? Die in staat zijn kilometers dossiers te vreten en na ampele beraadslagingen tot een gefundeerd besluit te komen?

Een volksraadpleging, het klinkt mooi, maar wat dit referendum over de Oosterweelverbinding doet, is de democratie juist uithollen. Wat is de waarde nog van een volksvertegenwoordiger als die niet in staat is de beslissing te nemen waarvoor hij is afgevaardigd door het aantal stemmen dat hij achter zijn naam krijgt bij de verkiezing? Dan kunnen we net zo goed de gemeenteraden, stadsbesturen en parlementen afschaffen en elke zondag met zijn allen naar het stemlokaal trekken om via volksraadplegingen dossiers te stemmen. Ja of neen?… Zo, simpel kan het blijkbaar zijn.

Fotograaf (m/m)

Opvallende foto bij een artikel in de cultuurbijlage “bis” van de krant De Morgen – helaas niet te vinden op de interneteditie – over de 30 jaar dat filmjournalist Jan Temmerman op het filmfestival in Cannes rondloopt :  de actrice Penelope Cruz wordt gefotografeerd door een haag van fotografen terwijl ze zelf achterom kijkt in de lens van een fotograaf die achter haar staat. Die neemt dus die hele stoet van collega’s fotografen in beeld. De foto in De Morgen is een uitsnede en wellicht maar een deel van de plaatjes schietende persfotografen. Toch tel ik er in vogelvlucht minstens een zestigtal.

En wat is nu zo opvallend aan dit beeld waarvan niet duidelijk is tijdens welke editie van het filmfestival het genomen is, omdat het een foto is zonder onderschrift? Tussen heel die bende staat er  slechts één vrouw te fotograferen –  oké, er is nog een twijfelgeval, wat zou betekenen dat die fotograaf hoognodig iets aan zijn conditie moet doen; en als het wel een vrouw is dan verontschuldig ik me bij deze. Eén vrouwelijke fotograaf, dat zegt toch meer dan genoeg over dit beroep. Is hier niet hoognodig een inhaalbeweging nodig? Of is het zo dat vrouwen liever niet met een telelens voor hun neus staan? Want alle fotografen op de foto hebben een spiegelreflexcamera voor hun gezicht met daarop een bij nadere inspectie grotere of kleinere telelens geschroefd. En die lenzen wijzen allemaal nadrukkelijk naar de Spaanse actrice waarvan ze foto’s maken. Een beeld dat duidelijk maakt dat dit een bij uitstek mannelijk beroep is.

Schaamhaar

De journalistiek ligt langs alle kanten onder vuur. Er is de actie Press for More, een initiatief van de cultuurrecensenten die vinden dat er in de Vlaamse kwaliteitsmedia steeds minder plaats is voor kritische beschouwing en achtergrondjournalistiek. En vandaag ergert schrijver en columnist David Van Reybrouck zich in een column op de pagina’s van De Gedachte van de krant De Morgen aan “de gestage neergang van de kwaliteitsjournalistiek in Vlaanderen”. Aanleiding voor zijn ontstemdheid is het in memoriam dat journaliste van De Standaard Ine Roox schreef voor Alison Des Forges, de mensenrechtenexpert die vrijdag in het vliegtuigongeval in Buffalo omkwam.

In haar artikel voor die andere kwaliteitskrant in Vlaanderen schreef Roox: “Voor het grote publiek was ze misschien een nobele onbekende. Waarom dan toch een halve pagina besteden aan haar overlijden?” Van Reybrouck formuleert zijn onbegrip over deze rechtvaardiging van het artikel als volgt:

De rek in de ironie

Dubbele bodems worden steeds dieper… die indruk kreeg ik toen ik maandag 2 februari naar Phara op Canvas zat te kijken en meer bepaald naar de discussie tussen Stijn Meuris en Claude Marinower naar aanleiding van het item Gesproken dagblad in het populaire programma Man bijt Hond. Ik heb het item Joden weer wat boos inmiddels herhaalde malen bekeken. In tegenstelling tot de meerderheid van de kijkers (en ook niet-kijkers die er zich inmiddels een mening over hebben gevormd) kan ik wel begrip opbrengen voor Claude Marinowers verontwaardiging en minder voor de argumenten van Meuris, die blijkbaar de teksten schrijft voor het Gesproken dagblad. Hij zette de discussie aan de tafel bij Phara al snel op scherp – begrijpelijk wellicht voor een popartiest die het gewoon is de adrenaline flink op te pompen voor een optreden – door Claude Marinower meteen maar bij de keel te grijpen met zijn uitspraak dat het feit dat Joden geschokt en verontwaardigd zijn blijkbaar “genetisch ingebakken is in de Joodse gemeenschap”. Net als ik hapte Marinower zichtbaar even naar adem, maar hij zette Meuris meteen op zijn plaats. Toch werd hij gedurende de hele discussie in het defensief gedrongen door de vinnigheid waarmee Meuris zijn gelijk wilde bewijzen: Joden zijn voortdurend boos. En zo impliciet de boodschap meegaf dat ze daar helemaal geen reden toe hebben.

Wat Marinower en met hem wellicht ook de Joodse gemeenschap volgens mij dwars zit en willen aankaarten, en wat in de discussie steeds verder naar de achtergrond dreigt te verdwijnen, is

Als(a) en omega

Lang geleden werkte ik een tijdlang bij een toneelgezelschap. In die barre tijden werd een mannelijke Belg nog verplicht een legerdienst te vervullen. Ook al stond toen het bodemloze biervat Pieter De Crem nog niet achter de tapkraan van het leger zingend de glazen te vullen, toch gruwde ik bij de gedachte in dienst te moeten gaan. Ik had wat toen zo mooi ‘gewetensbezwaren’ heette. Een gebroken geweertje op de revers van mijn afgesleten jeansjasje getuigde van mijn doorgedreven pacifisme. Dus werd het burgerdienst.

Voor dat idealisme werd toentertijd een mannelijke, legerrijpe Belg gestraft. Dubbele diensttijd, met minder kwam je niet weg. En verplicht dienstdoen in de sociale of culturele sector. Met andere woorden

Van straatarm naar peperduur

De opmars van peperdure ‘kitscherige’ kunst lijkt niet meer te stuiten ondanks de huidige financiële crisis. De Amerikaanse kunstenaar Jeff Koons stelt zijn blinkende en vaak suikerzoete sculpturen tentoon in Versailles. Er is de tentoonstelling in het Rijksmuseum in Amsterdam rond Damien Hirst’s inmiddels wereldberoemde werk For the love of God, een platinaschedel bedekt met dure diamanten. Wilt u deze tentoonstellingen met kunstwerken die door de huidige recessie – nu de kapitalistische droomtaart als een slecht gebakken soufflé in elkaar is gezakt – plotseling totaal miscast lijken, nog bezoeken, dan zult u zich trouwens moeten reppen. Ze sluiten immers zeer binnenkort hun deuren.

Toch lijkt de financiële crisis ook succesvolle kunstenaars als Koons en Hirst te treffen. Zo kregen een heel aantal werknemers van Hirst’s bedrijf Science Ltd. eind november hun ontslag. Blijkbaar was de opbrengst van de werken die Hirst

Literaire thriller

Het is algemeen bekend: van schrijven wordt een mens niet rijk. Op die zeldzame witte raven na. Je verwacht het dan ook niet van een succesvol schrijver als A.F.Th. van der Heijden, maar blijkbaar heeft deze auteur momenteel een acute nood aan liquide middelen. Hoe anders valt de aankondiging in de voorjaarsaanbieding van uitgeverij Querido van zijn nieuwste roman te verklaren? Doodverf verschijnt in mei 2009 en in de folder met de nieuwste aanbiedingen van Querido wordt het boek als volgt aangeprezen: “Uit zijn romancyclus De tandeloze tijd lichtte A.F.Th. van der Heijden de verhaallijn over de zogenaamde ‘gipsmoord’, en verzelfstandigde die via een proces van herordenen en opnieuw monteren tot een boek. Het resultaat is een letterlijk adembenemende literaire thriller.”

Met oprecht ongeloof herlees ik die laatste zin. Maar het staat er echt: “literaire thriller”. Zou A.F.Th van der Heijden van het ene boek op het andere zo overstag kunnen gaan? Want wat lezen we

Boemeltje naar Berchem

Vrienden planden onlangs een midweekse trip naar Parijs. Met de Thalys raas je tegenwoordig als een lichtstreep naar de lichtstad. Reizigers worden op deze Train à Grande Vitesse ook steeds meer in de watten gelegd. Zo biedt de supersnelle trein sinds kort ook supersnel internet. Voor al die reizigers die continu met het internet verbonden willen zijn opent deze nieuwe dienst heel wat perspectieven. Ze kunnen immers tijdens de heenreis nog informatie opzoeken over de allerlaatste tentoonstellingen, leuke adresjes scoren of zich vermaken met alles wat het internet aan entertainment te bieden heeft. En wie voor zaken naar Parijs moet, kan gewoon aan het werk gaan.

Ik vermoed dat ze bij Thalys bij het implementeren van draadloos internet ook nog een verborgen agenda in gedachten hadden, namelijk

Boekpresentatie Arnon Grunberg is camouflage

Wees er maar van overtuigd dat het helemaal geen toeval is dat de Nederlandse schrijver Arnon Grunberg zijn nieuwste boek zal presenteren in Eupen of all places. Voor alle duidelijkheid: Eupen ligt in het Duitstalige gedeelte van België – de zogenaamde Oostkantons met naast Eupen ook nog Malmedy en Sankt-Vith – en dat gedeelte van het land wordt een jaar na de verkiezingen in de figuur van Karl-Heinz Lambertz eindelijk ook eens uitgenodigd om te proberen de driedubbele gordiaanse knoop waarin ons land sedert meer dan een jaar wordt doodgeknepen te ontwarren – of is het met Brussel erbij een vierdubbele knoop?

Het zal Arnon Grunberg hoogst en waarschijnlijk Eupense everzwijnworst wezen wie ditmaal de onderhandelingen mogen leiden, want na missies in Afghanistan en Irak zal de schrijver nu eigenhandig het Belgische probleem niet alleen op de wereldkaart zetten, maar de politieke leiders van ons land – uiteraard allemaal fanatieke leesbeesten – door zijn keuze voor deze unieke locatie zo gigantisch laten schrikken dat

Goeiedag!

Het is de Week van de Goeiedag (van 5 tot en met 9 mei). Ik hoor het ’s morgens op de radio en denk spontaan: eindelijk, eindelijk hebben we een oplossing voor dat gemeenschappenverscheurend Belgische probleem Brussel-Halle-Vilvoorde. Ik zie Vlamingen in hun fermettes naar hun tuinhuisjes, garages, kelders en zolders spurten en de inboedel daar onderste boven halen op zoek naar dat ene wapen waar ze ooit echt een veldslag mee hebbben gewonnen: de goeiedag. Ik hoor ze tegen vrouw en kinderen hun strijdkreet oefenen terwijl ze maliënkolder omgorden en een helm op hun schedel plaatsen: “Schild en vriend!” – dat die Walen die spreuk nu eindelijk maar eens op zijn Vlaams leren uitspreken, want anders… En ik zie ze zwaaien met hun goeiedag, terwijl ze met zelfverzekerde tred de deur uitstappen op weg naar … Maar nee, ik vergis me. Want ’s middags zie ik